Het zijn moeilijke tijden voor veel kulthurhusen en multifunctionele accommodaties (mfa’s). Bij veel van deze voorzieningen staat de exploitatie onder druk als gevolg van afnemende horeca-inkomsten, kortingen op subsidies of door participanten die de huur opzeggen. Een sluitende exploitatie en een goede kosten/baten analyse is daardoor een actueel onderwerp van gesprek bij veel kulturhusen en mfa’s. Vanuit de steunfunctietaken van de provincie Overijssel worden kulturhusen en mfa’s die werken volgens het kulthurhusconcept door Stimuland gecoacht, onder ander voor wat betreft het samenwerken met (nieuwe) partners, het opzetten van een goede programmering en het ontwikkelen van een passende exploitatie.
Op 30 november wordt tijdens de laatste masterclass van de Kulturhus Akademie – een project van Stimuland, gefinancierd door de provincie Overijssel – ook uitgebreid stil gestaan bij de exploitatie en een goede kosten/baten analyse van kulturhusen en mfa’s.
Een deel van de kulturhusen en mfa’s werd in het verleden of wordt nog steeds voor een deel gesubsidieerd door de gemeente. In de huidige tijd waarin subsidies onder druk staan, komt het des te meer aan op het ondernemerschap van een kulthurhus of mfa. Daar hebben de provincie Overijssel en Stimuland de afgelopen twee jaar dan ook fors op ingezet. Het is niet voor niets dat het begrip ondernemerschap de rode draad is van alle bijeenkomsten van de Kulturhus Akademie.
Iedereen voelt de gevolgen van de crisis
Volgens Margreet Hogenkamp, vanuit Stimuland projectleider van de Kulturhus Akademie, zijn het vooral de middelgrote en grote voorzieningen die op dit moment hard getroffen worden. Juist zij huisvesten organisaties die op hun beurt ook gekort worden op subsidies en die daardoor een terugtrekkende beweging maken. Denk aan bibliotheken, welzijnsorganisaties, peuterspeelzalen en organisaties voor kinderopvang. Kleinere kulturhusen en mfa’s hebben hier minder last van; zij zijn minder afhankelijk van wel of niet gesubsidieerde huurders. Echter, doordat kleinere voorzieningen voornamelijk afhankelijk zijn van horeca-inkomsten en zij beperkte inverdienmogelijkheden hebben, voelen ook zij de gevolgen van de economische crisis wel degelijk.
Groot belang voor de lokale gemeenschap
De toegevoegde waarde van een kulturhus of mfa ligt niet in de voorziening zelf, maar in de manier waarop partijen binnen die voorziening met elkaar samenwerken. De focus moet daarom ook liggen op het zoeken naar raakvlakken en het vinden van de juiste partners. Daar draagt Stimuland haar steentje aan bij: vanuit de aan haar toevertrouwde steunfunctietaken steekt zij veel tijd en energie in het verbinden van gemeentelijke beleidsdoelen aan de praktijk van kulturhusen en mfa’s. Daar ligt volgens haar een enorme kans. Onderzoek heeft uitgewezen dat accommodaties die werken volgens het kulturhusconcept van groot belang zijn voor de lokale gemeenschap. Dit soort accommodaties faciliteert ontmoetingen wat resulteert in verbondenheid en trots. Daarnaast bieden ze volop mogelijkheden voor de combinatie met zorg en ondersteunen ze dat mensen langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Zaken waar niet alleen burgers maar ook gemeenten baat bij hebben en waarbij kulturhusen en mfa’s een brug kunnen slaan.
Een nieuwe fase
Om ook in de toekomst bestaansrecht te hebben, is het van belang dat kulturhusen en mfa’s doorontwikkelen. Dat betekent dat ze knopen moeten doorhakken en nieuwe wegen moeten inslaan, waarbij ze nog meer dan in het verleden moeten zoeken naar nieuwe kansen en verbindingen. Dit vergt lef, ondernemerschap en doorzettingsvermogen van bestuurders en vrijwilligers. Kulturhusen en mfa’s kunnen hiervoor, naast de persoonlijke ondersteuning door Stimuland, gebruik maken van verschillende hulpmiddelen die hen hiervoor worden aangereikt. Denk bijvoorbeeld aan de KUSA-scan, de Waardewijzer, een exploitatiescan en/of het aanvragen van kennisvouchers. Het is aan gemeenten om kulturhusen en mfa’s ook de kans te geven om door te groeien, onder andere door het bieden van ondersteuning en financiële ruimte. De manier waarop gemeenten hiermee omgaan, is bepalend voor het leefbaar houden van de gemeenschap en het behoud van sociaal kapitaal. Vanuit die optiek richt Stimuland zich bij de uitvoering van de steunfunctietaken van de provincie Overijssel niet alleen op het ondersteunen van bestuurders van kulturhusen en mfa’s maar ook op het coachen en adviseren van gemeenten. “Ondernemende kulthurhusen met goede ideeën, waarbij zowel de gemeente als de voorziening investeert in de onderlinge relatie, die gaan het redden”, aldus Hogenkamp.
