Open monumentendag 2011: Twenterand: monumentale koploper in Twente
Op zaterdag 10 september vindt de nationale monumentendag plaats. Thema dit jaar is nieuw gebruik van oude gebouwen, ofwel herbestemming. In Twenterand zijn 23 monumenten te bezichtigen. In vergelijking met alle andere gemeenten in Twente is dit uniek.
Dit jaar telt Twenterand een aantal nieuwkomers. Om te beginnen bij Bruinehaar. Vanuit het dorpshuis is er een wandeling van 2,5 kilometer uitgezet over het landgoed van de graaf van Almelo.
Onder leiding van stagiaires van het Noordik uit Vriezenveen wordt u meegenomen door een oeroud gebied. De wandeling gaat langs eeuwenoude eiken over een zandweg naar de oorspronkelijke drie boerderijen uit 1760 van de Achterhaar. Boeren wonen hier niet meer, maar wel een landschapsarchitect en een antiquair bekend van “Tussen Kunst en Kitsch”.
In Vroomshoop doet Kalkwijck Distillers voor het eerst mee. Aan de Tonnendijk 176 staat de monumentale Groningse boerderij Pertjaja. Inmiddels is er een nieuw onderdeel aan het bedrijf toegevoegd: een distilleerderij. Hier worden streekgebonden alcoholische dranken gemaakt. Lisanne Benus vertelt u over de geschiedenis van de boerderij en de weg van korrel tot borrel.
Vroomshoop kent nog een primeur aan de Europasingel 1: een origineel arbeidershuisje. Het huisje is rond 1900 gebouwd en staat op het erf van boer Appie Nijboer. Het is verrassend mooi ingericht. Het laat zien hoe de arbeidersgezinnen tot ver in de vorige eeuw hebben geleefd.
In de Hervormde kerk in Vroomshoop is het Van Dam-orgel uit 1899 te bespelen. Het is namelijk ook nationale orgeldag. En de RK kerk in Geerdijk kent een fraai interieur. Beide kerken zijn een bezoek waard.
Aan de Voorstraat 4 in Den Ham is de bakkerswinkel opnieuw ingericht. Uiteraard in oude stijl met antieke toonbank. Aan de Grotestraat staat de voorgevel van de vroegere gemeenteschool in de belangstelling. Het betreft een neoklassiek pand, thans in gebruik als bloemenwinkel.
Verder zijn in het centrum van Den Ham het Middendorpshuis, het expositiehuis en de tuin te bezichtigen. In de Hervormde kerk kan men genieten van de klanken van het Scheuerorgel uit 1841. De aan de kerk gebouwde toren is het oudste bouwwerk van het dorp. Tegenover de kerk komen we herberg De Witte Swaen tegen. Authentiek ingericht.
Aan de Slingerweg 11 ligt boerderij Brands. Een prachtige oude dorpsboerderij van het type dat vroeger in het hele dorp te zien was. En langs de Geerdijk het witte kerkje Hebron. Oorspronkelijk stond deze kerk in Daarlerveen. Volledig ontmanteld en door vrijwilligers als een puzzel weer in elkaar gezet. Overigens ook een mooie trouwlocatie.
Vriezenveen is een bijzonder Twents dorp. De Leemansmolen aan de Hammerweg is al op vrijdag 9 september actief met de jaarlijkse open monumenten klassendag. Op 10 september krijgt het grote publiek deskundige uitleg over de werking van de molen. De molen is tevens instructiemolen voor toekomstige molenaars. Bovendien malen de molenaars op zaterdag gerst voor de ambachtelijke distilleerderij Kalkwijck Distillers in Vroomshoop.
Verderop aan het Westeinde 384 staat het Harmsenhuis uit 1880. In 1962 aangekocht door de firma Goosselink. Het huis werd werkplaats en opslag van meubelmateriaal. Eind jaren ’90 grondig gerestaureerd en inmiddels heeft het Rusluie pand de status van rijksmonument. In de Harmsenschuur hangen schilderijen van de Vriezenveense Bertine Ketelaar en staat er keramiek van Caroline Kuipers uit Den Ham. In de tuin beelden van Alies van de Poll uit Almelo.
De Peddemorsboerderij, Westeinde 342, stamt uit de 16e eeuw. Tegenwoordig staan culturele activiteiten centraal. Op deze dag is er een tentoonstelling over het hergebruik van oude meubelen. Boerderij ‘de Grooten’ Westeinde 158 bestaat uit twee historische gedeelten. De huidige boerderij uit 1905 en de restanten van de oude boerderij uit 1850. Huis en erf roepen de sfeer op van honderd jaar geleden. Vereniging Het Gebint vindt hier onderdak.
Het Historisch Museum Vriezenveen, Westeinde 54, bevindt zich in het voormalige gemeentehuis. Het museum is bekend geworden door de uitgebreide Russische afdeling. Hier wordt het verhaal verteld van de Rusluie, een groep Vriezenveense kooplieden die zich in de 18e en 19e eeuw vestigden in Sint Petersburg. Op open monumentendag is er een foto- en filmexpositie met als thema: Van gemeentehuis naar museum.
In Vriezenveen mag het Oosteinde niet ontbreken. Op nummer 17 staat de RK kerk H. Antonius Abt. Het gebouw is van binnen niet groot, maar zeer intiem. Beelden, altaar en schilderijen zijn een bezoek waard. Ook kan men kijken bij de Maria Lourdes grot en de oude begraafplaats.
Vanuit Smelts schuur, Oosteinde 36a, vertrokken de Vriezenveense Rusluie met hun handel naar Sint Petersburg. Dit koetshuis is enkele jaren geleden weer in oude glorie hersteld. Tegenwoordig is er een archiHome (architectenruimte) gevestigd. Op deze dag is er een foto- en filmexpositie met als thema: van Voorraadschuur Rusluie naar toonkamer Bouwmaterialen. Ook is er een film over het leven van de trucker en zijn er miniatuur trucks te bewonderen.
Aan het Oosteinde 392 staat een prachtig gerestaureerde woning; op de Boshof. Het pand is karakteristiek voor de bouwstijl van de tijd omstreeks 1900. Gekocht als bouwval, maar nu een prachtig woonhuis.
In Westerhaar is het kleinschalige veenmuseum ‘ Vriezenveenseveld’ aan de Paterswal nummer 11 gesitueerd. Het museum geeft een beeld van leven, wonen en werken in de tijd van de turfwinning in Noord Twente (1880-1950). Met het veentreintje kan men een rondrit maken over het terrein.
Boerderij / galerie Dekker, Twistveenweg 13, bestaat dit jaar 100 jaar. De kastanjebomen voor de boerderij zijn nog ouder. Ze zijn toen meeverhuisd vanuit Nieuw-Buinen. Een deel van de boerderij, zoals de bedsteekamer, is nog in oude staat. Op de voormalige deel is een galerie gerealiseerd, waar Jennie Dekker haar eigen schilderijen tentoonstelt. Een omweg waard.
Boekjes over de open monumentendag Twenterand zijn te verkrijgen bij de bibliotheken, de plaatselijke VVV-kantoren, Bruna Vroomshoop en bij de monumenten zelf. Modelboerderij Dekker aan het Westeinde is dit jaar niet toegankelijk.
